ประเสริฐ อัครศิริกาญจนะ “ทำนาแบบผม ไม่จนหรอก”
โดย : เพ็ญลักษณ์ ภักดีเจริญ
ผู้ชาย คนนี้บอกใครๆ ว่า เป็นชาวนา เขาตั้งบริษัททอช คนทำนา จำกัด เป็นประธานกรรมการ ปัจจุบันมีที่ดินกว่า 3,000 ไร่ ที่ดินขนาดนี้น่าจะอยู่ในข่ายนายทุน แต่ด้วยวิธีคิดและวิธีทำ มีหลายอย่างที่ต่างจากนายทุนและนักธุรกิจประเทศนี้
ประเสริฐ อัครศิริกาญจนะ คือเจ้าของบริษัทดังกล่าว เขาขายข้าวให้โรงสี ขายดินให้เกษตรกร และทำนาจนซื้อที่ดินเป็นพันๆ ไร่ รวมถึงแบ่งที่นาให้เกษตรกรเช่าครอบครัวละ 30 ไร่ โดยไม่คิดเงิน และมีเงื่อนไขว่า ต้องทำนาโดยไม่ใช้สารเคมี เมื่อผลผลิตออกมาแบ่งคนละครึ่ง และตอนนี้มีบางครอบครัวปลดหนี้ได้
เมื่อเร็วๆ นี้เขาเพิ่งลงทุนจ้างเอเยนซีทำโฆษณาหลายสิบล้านบาท เพื่อสื่อว่า ดินดีคือปุ๋ยดีที่สุด เพราะอยากให้ลูกชาวนากลับบ้านนอกทำนา เขาลองแล้วพบว่า ทำนาแบบเขาไม่จนหรอก จึงอยากให้เอาวิธีการไปใช้ ไม่ต้องใช้ผลิตภัณฑ์ของเขาก็ได้
ชาวนาจบ ป.6 คนนี้ ปัจจุบันเป็นวิทยากรที่ถูกเชิญไปบรรยายให้นักศึกษาปริญญาตรีและปริญญาโทฟัง และกำลังจะซื้อผืนนาอีกพันไร่ เพราะเห็นปลาตัวเล็กตัวน้อยตายลอยมาตามน้ำ เขาคิดอะไรอยู่...
ชีวิตลูกชาวนาเป็นอย่างไรบ้าง ผมจบ ป.6 เพราะบ้านไม่มีเงินส่งเรียน ออกมาทำไร่ไถนาที่กำแพงเพชรล้มลุกคลุกคลาน สมัยแรกๆ เตี๋ยกับแม่ปลูกพืชผักอะไรก็ขึ้น พวกเราพี่น้องหลายคนเก็บปัสสาวะที่ฉี่ไว้ในถัง เพื่อนำมาละลายน้ำรดต้นไม้ ก็งามดีแต่มีปัญหาการขายและการคมนาคม แล้ววันหนึ่งแม่ไปซื้อปุ๋ยเคมีมาใช้ ใส่แรกๆ ก็เขียวงามทันใจ แต่พอใส่ไป 2-3 ครั้ง ไส้กลางผักชีเน่า หัวหอมกระเทียมปลายเริ่มเน่า ไม่รู้เกิดอะไรขึ้น ก็ไปหาสารเคมีมาฉีดอีก สุดท้ายก็เจ๊ง จากนั้นหันไปปลูกถั่วเหลือง แม้ฝนจะตกแต่เมล็ดถั่ว ไม่สามารถดันดินที่แน่นและแข็ง เจ๊งอีก เตี๋ยก็พาเราไปหางานทำในกรุงเทพฯ อยู่ไม่ไหว ก็กลับมาทำไร่ ปลูกอ้อย ข้าว ผัก ยังดีมีผักที่เราปลูกกินเอง ตอนนั้นยากจน พอน้องๆ เริ่มเรียนมหาวิทยาลัย พี่ๆ แต่งงานออกไป ผมก็รับภาระเลี้ยงดูเตี๋ยกับแม่ ผมสังเกตว่า ปลูกผักใช้สารเคมี 10 ครั้งได้ดีครั้งเดียว ไม่รู้สาเหตุก็ออกไปค้าขาย ซ่อมรถ ล้มลุกคลุกคลานก็กลับมาที่เดิมอีก
แล้วทำไมไม่ถอดใจไปทำอาชีพอื่น คืออย่างนี้ คะน้าใช้เวลาปลูก 45 วัน ถ้าปลูก 1 ไร่ ลงทุนสามสี่พันบาท ถ้าได้ผลผลิตจะได้เงินสี่ห้าหมื่นบาท ปลูกข้าวโพดหนึ่งเมล็ด ต้นโตขึ้นมาได้ตั้งสองฝัก ข้าวหนึ่งเมล็ดแตกกอได้ 10-20 ต้น พอได้ผลผลิตสักครั้ง ก็รู้สึกว่า ทำอย่างนี้ดีกว่าทำอาชีพอื่น ออกไปค้าขายมันไม่สุขเหมือนอยู่ในไร่ จำได้ว่าตอนออกไปซ่อมรถ อายุ 20 กว่าๆ มีคนให้วัตถุดิบตัวหนึ่งมาใส่ดินในกระถาง ใบค่อยๆ แตกหน่อ ดินอุ้มน้ำ ซึ่งเป็นที่มาของดินเพื่อการเกษตรที่ต่อมาผมทำขึ้น ก็คิดว่าน่าจะช่วยคนได้ แต่สิ่งที่ผมใช้ตอนนั้นเป็นผลิตภัณฑ์ของคนอื่น และเห็นว่ามีส่วนผสมอะไรบ้าง เราไม่เชื่อเรื่องสารเคมี ก็พัฒนาจนดินสะอาด และสิ่งที่เราเห็นคือไส้เดือน
ตอนนั้นคุณมีที่ดินเท่าไหร่
50 ไร่ แต่ทำการเกษตรแค่ 2-3 ไร่ เพราะไม่มีทุน ปลูกผักแปลงเล็กๆ ถ้ามีทุนค่อยปลูกอย่างอื่น ตอนนั้นยังไม่เข้าใจว่าดินดีเป็นอย่างไร ปลูกกล้วยไข่ ฤดูฝนงามดี ฤดูแล้งดินแห้งแข็งกล้วยตายหมดเลย ในที่สุดเรารู้ว่า ดินแน่นไม่อุ้มน้ำ ปลูกพืชก็ตายหมด
กว่าจะสังเกตเห็น ก็ขาดทุนเยอะ? วันที่แม่ซื้อ ปุ๋ยยูเรียมาใส่พืชไร่ เราก็เห็นว่าดี ผ่านไป 10-20 ปี เราก็เจอวิธีการทำให้ดินดีร่วนซุยมีไส้เดือน แรกๆ ดินผมก็มีส่วนผสมสารเคมีบ้าง พอเริ่มเห็นว่าสารเคมีไม่ใช่คำตอบ ก็ใช้แต่วัสดุจากธรรมชาติผสมในดิน และได้เห็นว่า เมื่อดินดีเราไม่ต้องใช้อะไรเลย
เมื่อคุณเห็นวิธีการทำให้ดินดี แล้วกลับมาปรับสภาพดินอย่างไร เมื่อ ก่อนผักที่ปลูกจะตัดในวันรุ่งขึ้น ลงทุนเป็นแสนพอฝนตกผักเน่าหมด เมื่อกลับมาปลูกผักเหมือนเดิม ลองใช้ปุ๋ยอินทรีย์ ปุ๋ยหมัก บางครั้งเกิดเชื้อรา ทำให้ดินไม่สะอาด อย่างปุ๋ยคอกก็ใช้ยาก เวลานำขี้วัวมากองทิ้งไว้ มันมีความชื้น กระบวนการเผาไหม้ไม่รู้เมื่อไหร่จะสิ้นสุด เราก็ค่อยๆ เรียนรู้จากสิ่งที่เราเห็น ดินดีต้องมีไส้เดือน ขี้ไส้เดือนมีธาตุอาหารมากกว่าดินปกติ 5 เท่า 7 เท่าหรือ 11 เท่า ถ้าดินดีมีไส้เดือน ผักไม่เน่า แม้กระทั่งผลิตภัณฑ์ของผมก็ไม่ต้องใช้ ยาฆ่าแมลงก็ไม่ต้องฉีด และเมื่อนั้นทุกชีวิตในไร่ก็จะดีขึ้น
ทำให้ดินดี โดยไม่ใช้สารเคมี ผลผลิตเป็นอย่างไรบ้าง เมื่อ เริ่มเปลี่ยนวิธีการ ทำดินให้ดี เริ่มเห็นผลในการปลูกพืช จนซื้อนาผืนแรกๆ 500-600 ไร่ และเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เป็นพันไร่ ที่นาที่ผมซื้อ ราคาไม่แพง และเราเห็นว่าวิธีการปลูกแบบนี้ช่วยเกษตรกรได้ จึงอยากเผยแพร่
เพราะข้าว ของเราไม่ล้ม ผลผลิตดีกว่านาข้างๆ ที่ฉีดยาทุก 7 วัน เพลี้ยมา เขาก็เจ๊ง นาเราไม่เห็นต้องทำอะไรเลย ผมผลิตข้าวแล้วขายให้โรงสี เถ้าแก่โรงสีติดใจ โทรจองข้าวในนาผม ผมเตรียมจะทำโรงสีเพื่อผลิตข้าวของตัวเองแต่ยังไม่มีเงิน เพราะผมให้เอเยนซีทำโฆษณา และซื้อนาหมดเงินไปเยอะ
ใช้เวลาคิดนานไหม ต้องวัดตั้งแต่วัยเด็กที่ผมเผชิญ ความสูญเสียหลายอย่างในชีวิต แม่ผมเป็นหนี้กู้เงินมาปลูกผัก จนแม่เครียดกระทั่งเผาบ้านตัวเอง มูลค่าแบบนี้มันวัดเป็นตัวเงินไม่ได้ นี่คือทุนของความคิด อย่างปุ๋ยเคมี ถ้าใช้แบบผงชูรสก็จะดี แต่ทุกวันนี้ใช้กันกระหน่ำ
คุณซื้อที่ดินจำนวนมากเพื่ออะไร ผมซื้อที่ดินจาก เจ้าของสวนส้มที่ไปไม่รอด เขาฉีดยาฆ่าแมลงและสารเคมีทุกวัน แต่ละครั้งชาวบ้านก็ตายผ่อนส่ง ผมแค่ซื้อที่ดินมาให้นกกาปลาอยู่ ผมก็พอใจแล้ว ถ้าผมมีเงินผมก็ซื้ออีก เพราะมีชาวบ้านไม่มีที่ดินทำนาอีกเยอะ ผมต้องการทำนาให้คนดู ผมอยากถามว่า ระหว่างการเก็บเงินเอาไว้กับการซื้อผืนนา คุณเลือกแบบไหน ผมเชื่อว่า ไม่มีคนอยากซื้อผืนนา มีแต่ขายนา และผมไม่ไล่ซื้อที่นาของชาวนา ถ้าพวกเขาจะขาย ผมจะบอกว่า อย่าขาย ถ้าคุณเป็นหนี้ลองทำนาแบบผม ปลดหนี้ได้ ผมมองว่าปุ๋ยกับยาคือ เสี้ยนหนามที่ตำอยู่ในเนื้อคุณ เสี้ยนหนามนิดเดียว ถ้าติดเชื้อก็เน่า เอาสารเคมีออกไปซะ ก็ไม่มีต้นทุน
นั่นหมายถึงปุ๋ยเคมีและยาฆ่าแมลง ทำให้ชาวนาล้มเหลว ? สมัย เด็กๆ ครอบครัวผมจนมาก ส้วมยังไม่มีใช้ ผมเคยซ่อมรถ และตอนที่เตี๋ยกับแม่เสียชีวิต ผมเคยไปทำงานที่เชียงใหม่ มีเงินไปหกเจ็ดหมื่นบาท ก็หมดอีก ไปกู้เงิน ธนาคารไม่ปล่อยกู้ เมื่อไม่เหลืออะไรก็กลับมาที่ผืนนาทำนาและขายดิน เก็บเงินซื้อที่นาได้ เราเข้าใจความล้มเหลวของเกษตรกร เป็นความทุกข์แบบเดียวกับเรา เมื่อมีที่นามากขึ้น ผมก็เริ่มมองหาชาวนาที่ไม่มีนาทำ ใครไม่มีนาทำ ก็แบ่งนาเราให้ทำคนละ 30 ไร่
การแบ่งพื้นที่ให้ทำนา คุณมีเงื่อนไขอย่างไร ต้อง ทำนาด้วยวิธีการของผม ห้ามใช้ปุ๋ยเคมีและยาฆ่าแมลง นาปีต้องปลูกข้าวหอมมะลิ นาปรังต้องปลูกข้าวหอมปทุม ถามว่า ทำไมนาปีต้องปลูกหอมมะลิ ถ้าอาเซียนเปิด คุณจะปลูกข้าวคุณภาพต่ำสู้เวียดนามได้อย่างไร ถ้าทำนาแบบผม ต้นทุนไม่มี ต้นทุนมีแค่การใช้ชีวิตประจำวัน ใช้เครื่องจักรไถดินให้ลึกเพื่อล้วงดิน พลิกหน้าดินให้ร่วนซุย เพราะปกติชาวนาจะแค่ปั่นดิน ตอนนี้ผมมีเกษตรกรมาใช้ที่ดิน 52 ครัวเรือน ไม่ต้องเสียค่าเช่านา แต่เมื่อมีผลผลิตแบ่งคนละครึ่ง ปีหนึ่งปลูกข้าวได้ 3 ครั้ง ชาวนาลงทุนค่าน้ำมัน ค่าไถ ค่าใช้จ่ายของเขา ไม่อย่างนั้นไม่มีความสมดุล เขาจะไม่ทุ่มเทในการทำนา อย่างพันธุ์ข้าวเราหาให้
ข้าวที่คุณผลิตเป็นข้าวอินทรีย์ ? ถ้าคุณถามผมว่า ปลอดสารเคมีและยาฆ่าแมลงไหม ผมจะหลอกให้คุณไปนาผม แล้วล่ามโซ่คุณไว้ในนาผม เพื่อให้คุณดูว่า ผมใช้อะไรในนา ปกติผมดำนาเสร็จ ก็จบ หนอนแมลงมาก็ปล่อยตามธรรมชาติ ผมปลูกข้าวมาสี่ฤดูกาล ไม่ต้องฉีดยาก็ได้ผลตลอด อย่างต้นข้าวนาข้างๆ ปลูกได้เดือนกว่าๆ อย่าว่าแต่ลมเลย ตดเจ้าของนาก็ล้มแล้ว
ลองผิดลองถูกมานาน ณ วันนี้คุณทำนาแบบง่ายๆ ต้นทุนต่ำ ผลผลิตสูง? โคตร ง่าย คุณลองคิดดู ถ้าธรรมชาติมันยาก ใครเลี้ยงดูเรา เพราะนายทุนหรือทุนนิยมใช้สื่อฯมอมเมา ทำให้ทุกสิ่งทุกอย่างดูยาก นี่คือไฟที่ลุกอยู่ในใจผม พวกคุณตัดแต่งพันธุ์ข้าว แล้วบอกว่า ข้าวพันธุ์นี้ต้านเพลี้ยกระโดด ต้านโน้นต้านนี้ เพื่อจะขายพันธุ์ข้าว
แล้วคุณใช้พันธุ์ข้าวแบบไหน ผมยอมรับนะว่า ผมใช้หอมมะลิ 105 และพันธุ์หอมปทุม พันธุ์เหล่านี้ถูกตัดแต่งมาแล้วทั้งสิ้น ผมก็วอนเลย ถ้าใครมีพันธุ์ข้าวพื้นเมืองดั้งเดิมเอามาให้ผม ผมก็จนปัญญาที่จะหา มันไม่เหลือแล้ว ทุกอย่างเป็นการตัดแต่งยีน
วิธีการทำนาของคุณ เข้าข่ายนายทุนไหม ผมเกลียดนาย ทุน ผมไม่เชื่อว่า ระบบนายทุนจะทำให้คนกลุ่มใหญ่กินดีอยู่ดี เพราะตัวผมเริ่มมาจากเงินไม่กี่บาท ถ้าถามว่าผมเป็นนายทุนไหม การซื้อที่ดินแบบนี้ ถ้าเป็นนายทุนคงไม่ให้ชาวนาทำโดยไม่เก็บค่าเช่า เพราะนายทุนทำให้ระบบนิเวศน์เสียสมดุล คุณอย่าไปซื้อที่ดินเก็บเอาไว้ แล้วนั่งดู มันไม่ใช่ แล้วคุณกดดันเรื่องค่าเช่าถ้าผมซื้อเพื่อเก็บ ผมไม่ทำ คุณรู้ไหม แผ่นดินไทยมีทองคำซ่อนอยู่ ดูไบมีน้ำมันวันหนึ่งก็หมด แต่เมืองไทยมีแผ่นดินที่เหมือนโรงงานที่ผลิตได้ทุกสรรพสิ่ง พื้นที่กว่าพันไร่ ผมทำนาเอง 400 ไร่ ผมก็วางวิธีการให้ลูกน้องทำ
ตั้งบริษัทเพื่อสื่อว่า นี่คือคนทำนาในประเทศนี้ ? จริงๆ ผมไม่อยากตั้งเป็นบริษัท แต่มันเป็นกฎเกณฑ์ของสังคม ผมแบ่งส่วนหนึ่งจัดการแบบบริษัท อีกส่วนหนึ่งทำตามวิถีชาวนา ไม่อยากเอาคำว่าบริษัทครอบงำพวกเขา ถ้าผมชักชวนชาวนามาเสียภาษีผมจะโดนพวกเขาเหยียบตาย ผมตั้งบริษัททำนา ให้ลูกหลานชาวนารุ่นหลังรู้ว่า ทำนาตั้งบริษัทได้
คุณตั้งใจให้ผืนนาเป็นแหล่งเรียนรู้ ? ก็ตั้งใจให้ เป็นแหล่งเรียนรู้ ใครอยากดูก็มา แต่ไม่มีอะไรเลี้ยงนะ เพราะผมซื้อนาจนเกือบหมดตัวแล้ว ผมอยากให้ชาวนาปลูกข้าวได้อย่างผม ผมเขียนไว้ในเว็บไซต์ผมว่า ต้นทาง กลางทางและปลายทางของข้าวปลอดสารพิษ ราคาต้องไม่แพง จริงๆ แล้วการปลูกข้าวแบบนี้ต้นทุนต่ำ แต่ผมไม่เข้าใจว่า ทำไมข้าวเกษตรอินทรีย์ต้องแพง ในวันที่ผมตัดสินใจทำโฆษณา เรามีค่าใช้จ่ายเยอะ
จ้างเอเจนซี่ทำโฆษณาออกทีวี คุณต้องการสื่ออะไร ที่ เราตัดสินใจทำโฆษณา เพราะทำนาไป 2-3 ฤดู แล้วนั่งมองนาข้างๆ มันก็มีคำถามว่า ทำอย่างไรให้คนอื่นรู้วิธีการทำนาแบบนี้ ผมก็เป็นเด็กบ้านนอก นัดเอเยนซีดังมากบริษัทแรก นั่งเครื่องบินมา เขายกเลิกนัดผม เขาไม่เชื่อในสิ่งที่ผมทำ และไม่เชื่อว่าผมมีเงินจ่าย ผมกลับบ้านทำนา ผมยังมีสื่อวิทยุชุมชน แต่ไม่ใช่สื่อที่มีประสิทธิภาพพอที่จะทำให้คนเชื่อว่า ดินดีคือปุ๋ยที่ดี แต่ลูกน้องผมไม่ยอม นัดเอเจนซี่อีกกว่าสิบบริษัท จนมาเจอเอเจนซี่ล่าสุด เขาพูดมาคำหนึ่งว่า ขอลงพื้นที่
กว่าจะเจอเอเจนซี่ที่เข้าใจความคิด ก็ถูกหลายแห่งปฏิเสธอย่างไร้เยื่อใย? ที่ ฟังมา คุณคิดว่า ผมบ้าไหม ไม่มีใครคิดแบบผม เมื่อเอเยนซีรายล่าสุดลงพื้นที่ พวกเขาบอกว่า ขอเป็นเพื่อนกับผมได้ไหม ตอนหลังผมมารู้ว่า ผู้บริหารบริษัทครีเอทีฟแบงค็อกจูซ/จีวัน บ้าต้นไม้เหมือนผม ไม่ใช้สารเคมี แล้วมาเจอต่อ - ธนญชัย ผู้กำกับโฆษณา ผมก็ไม่รู้เขาคือใคร สุดท้ายมารู้ว่า พวกบ้าเหมือนกันมาเจอกัน
โฆษณาชุดนี้ ไม่ต้องการขายของ แล้วคุณใช้เงินมากขนาดนั้นเพื่ออะไร ผม ประสบความสำเร็จอยู่แล้ว ผมให้โจทย์เอเยนซีว่า ทำอย่างไรก็ได้ให้เกษตรกรเข้าใจว่า ดินดีคือ ปุ๋ยที่ดี ผมไม่ได้ให้โจทย์ว่าทำอย่างไรให้มียอดขาย เพราะผลิตภัณฑ์ผม ทำเยอะไม่ได้ ปัญหาที่ผมเจอ คือผมเป็นเกษตรกรตั้งแต่เด็กจนโต จนถึงวันนี้ปัญหาที่ใหญ่มากเลยไม่ใช่ปัญหาที่พูดทางจอทีวี นาข้าวที่มีน้ำมีดิน ดินแน่นๆ แบบนั้น ปลูกข้าวไม่งามหรอก ลมมาต้นข้าวล้ม เมื่อเอายาฆ่าเพลี้ยไปฉีด กบ นา นก หายหมด ระบบนิเวศน์พัง ทำนาขาดทุน แต่นาข้าวผมดินร่วนซุยลงไปในนาดินหล่นไปถึงหน้าแข้ง แค่นี้ก็สำเร็จแล้ว ผมทำให้หน้าดินดี กบ นก หนูก็มาอยู่เต็มไปหมด
โฆษณาออกไปแล้ว เป็นอย่างไรบ้าง กลายเป็นจุด ประเด็นว่า ต่างชาติหรือเปล่าที่ซื้อที่ดินทำนาขนาดนี้ ผมอยากถามว่า คนไทยคิดดีๆ ไม่เป็นหรือ แล้วฝรั่งมันเก่งนักหรือ ผมอยากถามว่า ทั่วโลกนี้ใครทำนาเก่งเท่าคนไทย ผมก็แค่เด็กบ้านนอกและอยากสื่อสารว่านี่คือสัจจะแห่งธรรมชาติ ก็มีคนเข้าใจสิ่งที่ผมสื่อออกไป ผมมีไร่นาขนาดนี้ ไม่ต้องขายอะไรก็มีกินแล้ว มันเหนื่อยนะที่ต้องมานั่งต่อสู้ ถ้าผมมุ่งหวังผลทางธุรกิจ ทำแบบนี้ไม่ได้ ผมแค่อยากทิ้งความร่ำรวยของเกษตรกรให้ลูกหลาน ตอนที่ยังไม่มีการใช้สารเคมีมากมาย ปลูกพืชก็ขึ้น แต่เดี๋ยวนี้ไม่มีแล้ว ผมเชื่อว่าย้อนกลับไปได้ ถ้าผมไม่ทำนาสองสามพันไร่ ผมออกมาพูด คุณก็มองว่าสร้างภาพ พอโฆษณาออกไปมีคนโทรมาถามว่า ผมทำอะไร ขายอะไร ผมแค่อยากให้คนรู้ว่า ดินดีคือปุ๋ยที่ดี ซึ่งคนก็เข้าใจ ตอนแรกต้องให้คนดูศรัทธาก่อนว่าผมทำอะไร ผมคงหาเงินทำโฆษณาต่อ เพื่อบอกว่า นี่คือการผลิตข้าวหอมมะลิด้วยดินที่ดี ถ้าคุณเข้าใจ เรื่องนี้ก็ไม่บ้า และผมอยากบอกว่าความอุดมสมบูรณ์ต้องเริ่มจากดิน ซึ่งแค่นี้ก็ไม่มีคนทำ ถ้าทำแบบนายทุน มันไม่ใช่แค่นี้ มันต้องได้เงิน
คุณคิดว่า โฆษณาชุดนี้ จะทำให้ลูกหลานเกษตรกรกลับบ้านไปทำนาหรือ คน รุ่นใหม่ที่พ่อแม่ทำนา โทรมาขอวิธีการว่า ผมทำได้จริงหรือ มีไส้เดือนในนาจริงหรือ ผมก็บอกว่า ลองมาดูนาผม หรือกลุ่มที่ฟังวิทยุก็รู้ว่า เราทำจริง ไม่ได้หลอกลวง ผมคิดว่าเวลาในชีวิตเหลือน้อย ก็เลยต้องคิดในมุมกว้าง ส่วนมุมลึกก็มีคนลุยเรื่องเกษตรอินทรีย์ แล้วคุณรู้ไหมทำไมเกษตรกรเชื่อมั่นในสารเคมี เพราะนายทุนใช้สื่อฯ ผมก็เลยต้องใช้สื่อที่มีอิทธิพลล่อมันกลับไป เพราะในพื้นที่ 99 เปอร์เซ็นต์ทำไร่ทำนาแบบใช้สารเคมี ผมจึงต้องลุกขึ้นมาทำ โฆษณาบางผลิตภัณฑ์ใช้ชาวนาเป็นเครื่องมือทำกิจกรรมเพื่อสังคม (CSR) ให้บริษัท
ปัจจุบันมีนากว่า 3,000 ไร่ แบบนี้จะเรียกว่า ชาวนาผู้ร่ำรวยได้ไหม แค่ ไหนถึงเรียกว่าจนหรือรวย ผมมองความร่ำรวยชาวนาไม่ใช่ปริมาณเงินของเขา ลองคิดดูชาวนาทิ้งไร่นาไปรับจ้างที่กรุงเทพฯ แล้วเอาลูกสาวไปด้วย บางคนถูกคนงานข้างแคมป์ข่มขืน เพราะนาของเขาล้มเหลวเหมือนสมัยผมทำนากับเตี๋ย ถามว่าถ้าทำตามแนวทางผม ประสบความสำเร็จไหม ต้องไปถามชาวนาที่ทำตามแนวทางผม เมื่อผมใช้การสื่อสารแบบทุนนิยม คนก็มองผมว่าผมเป็นต่างชาติ ถ้าถามว่า มีใครอยู่เบื้องหลัง เบื้องหลังผมมีคนเดียวครับ พระเจ้า มีความจริง ความรัก ชีวิตเราเผชิญมาเหมือนชาวนาที่เป็นหนี้ เราเจ็บปวดมามากพอ ตอนที่แม่ผมเผาบ้าน ไฟยังลุกโชนอยู่ในใจผม
ตอนนี้ผมอายุ 44 ปี จะให้ผมรอได้แค่ไหน ถ้าวันนี้พรุ่งนี้ผมโดนรถชนตาย งานหนักๆ บ้าๆ แบบนี้ใครจะทำ อยากจะสื่อสารให้เร็วที่สุดเพื่อให้คนรับรู้ แล้วที่เหลือใครจะตักตวงผลประโยชน์ ก็ช่างเขา ที่ผมต้องค้าขาย เพราะผมอยากทำทานทั้งชีวิต โดยไม่ขอทานใคร ผมเกลียดพวกมีซองยื่น คุณอยากทำดี คุณอย่าขอใคร หาเงินทำเอง เพราะฉะนั้นผมอยากจะทำสิ่งดีๆ ที่ผมคิดได้ ทำเป็น แล้วจะให้ผมแบมือขอใคร
วิธีการทำนาแบบนี้ช่วยชาวนาปลดหนี้ได้จริงหรือ ผม เคยถามชาวนาว่า ใครเป็นหนี้ยกมือขึ้น...ยกทุกคน ตอนนี้ 52 ครัวเรือนมาทำนาแบบผม ผมถามว่าใครปลดหนี้ได้บ้าง...มี คุณคิดดู เกษตรกร 70 เปอร์เซ็นต์เป็นหนี้ทุกครัวเรือน ผู้ใหญ่หมานเป็นคนดูนาให้ผม เป็นหนี้สามสี่แสน เขาเพิ่งเล่าให้ผมฟังว่า ทำนาแบบผมปีเดียวหมดหนี้ ชาวนาอีกคนทำนาแปดไร่ให้แม่ยายทำ เจ๊งตลอด หันมาทำแบบผม ได้ข้าว 10-11 เกวียน แทนที่จะขายเกวียนละหมื่นห้าเหมือนราคาจำนำ ปรากฏว่าชาวนาแถวนั้นข้าวเสียหายหมด เพราะใช้สารเคมี ต้องมาขอซื้อพันธุ์ข้าวจากเขาเกวียนละสามหมื่นบาท ผมแค่อยากให้เกษตรกรหมดหนี้ทุกครัวเรือน มีเงินฝากครัวเรือนละ 100,000 บาท นี่คือความฝันของผม
ฝันเฟื่องหรือเปล่า ถ้าผมทำไม่ได้ ผมจะพูดหรือ
ตอนนี้เมืองไทยไม่ได้เป็นผู้นำในการส่งข้าว คุณมองปัญหานี้อย่างไร คุณ เคยเดินเข้าไปในนาข้าวหอมมะลิไหม กลิ่นมันหอม ถ้าใช้สารเคมี ข้าวไม่มีกลิ่นหอมแล้ว บางคนไม่เคยกินข้าวที่เวลาเคี้ยวหอมในปาก ชาติไหนปลูกข้าวโดยใช้สารเคมี ผมกล้าชนหมด อย่างอินเดียนำเข้าปุ๋ยเคมีอันดับหนึ่ง แล้วคุณคิดว่าจะมีคุณภาพได้อย่างไร
แต่อินเดียก็ส่งข้าวออกขายเป็นอันดับหนึ่งของโลก ก็ ใช่ แต่ด้วยเหตุผลอะไร คนก็รู้ดี ถ้ามีคนบอกว่า ข้าวไทยคุณภาพดีที่สุด ผมว่าตลก ชาวนาถูกมอมเมาด้วยความคิดว่า ถ้าใส่ปุ๋ยเคมีจะช่วยพัฒนาคุณภาพข้าวในเรื่องรสชาติ และสีสัน
หลายคนบอกว่า คุณภาพข้าวไทยติดอันดับโลก ? ไม่ จริง ข้าวทั่วโลกดีที่สุดเหมือนกันหมด ถ้าเติบโตตามวิถีธรรมชาติ แต่ไทยโชคดีที่สุด มีข้าวหอมมะลิ เพราะราคาดีและคนนิยม แม้ทุ่งกุลาร้องไห้จะปลูกข้าวหอมมะลิได้ดีที่สุด แต่ปลูกในกำแพงเพชรก็ยังดีกว่าทั่วโลก ประเทศอื่นปลูกข้าวหอมมะลิสู้เราไม่ได้ ดังนั้นการแก้ปัญหาเรื่องข้าวคือ คุณภาพต้องดี
การสร้างแบบอย่างให้คนทำนา เจอปัญหาเยอะไหม ถ้า ถามว่าผมหวังอะไร ผมก็คิดว่า คนเราเกิดมาก็ใช้ชีวิตแก้ปัญหาที่มันเห็นอยู่ให้คุ้ม มันก็จบ ถ้าเกษตรกรหย่าร้างจากสารเคมี คุณจะปลูกอะไรก็ได้ ตอนผมทำสวนสองไร่ ผมปลูกผักแล้วเน่า เพราะมีเชื้อรา ก็มีคนสอนผมให้เอาข้าวโพดมาปลูก ปลูกมะเขือหนึ่งไร่ได้เงินเป็นแสน จริงๆ แล้วแนวคิดพระราชดำริเรื่องเกษตรพอเพียงของในหลวงเป็นแนวทางที่ดี แต่ถูกถ่ายทอดมาหลายชั้น มีคนนำไปใช้ผิดแนวทาง อย่างคนทำเกษตรอินทรีย์บางคน ไม่รู้ก็ไปขนขี้วัวขี้ไก่สดๆ มาใส่ดิน โดยไม่มีบ่อพักให้ย่อยสลาย อยู่ๆ คุณเอามาใส่เลย ปลูกพืชก็เน่าหมด เวลาเอาปุ๋ยคอกสดๆ มาใส่ ไนโตรเจนสูง ดอกร่วง รสชาติไม่ดี ก็เหมือนเอาปุ๋ยยูเรียไปใส่ ต้นข้าวล้ม นี่คือปัญหา
คุณคิดอย่างไรกับการจำนำข้าว ไม่ว่าจะจำนำหรือ ประกัน อย่ายกเลิกทั้งสองอย่าง คุณต้องมีอะไรมาทดแทนให้เกษตรกรก่อน ยกตัวอย่าง 3 ทางรอดของเกษตรกรคือ 1 ต้นทุนต้องต่ำ 2 ผลผลิตต้องเพิ่ม 3 คุณค่าผลผลิตต้องดี สามอย่างจะเริ่มได้ต้องดินดีคือปุ๋ยที่ดี ถ้ามีผลผลิตที่มีคุณภาพ จะจำนำหรือประกันก็ทำได้
ก่อนหน้านี้คุณก็ไม่ต่างจากชาวนาทั่วไป แล้วอะไรทำให้คุณปรับเปลี่ยนวิธีคิด ? ผม ไม่เป็นหนี้ใคร ถ้าผมเป็นหนี้ ถือว่าล้มเหลว ผมจึงวางแนวทางว่า ต้องเป็นแบบอย่าง ถ้าเป็นหนี้แล้วมาให้สัมภาษณ์บอกว่าประสบความสำเร็จ แต่พอกลับไปดูเบื้องหลังมีแต่หนี้ แล้วคุณจะอยู่อย่างไร
เวลาคุณมองไปที่ต้นข้าว คุณรู้สึกอย่างไร ตามหลัก ความเชื่อผมนะ พระเจ้าได้สร้างเกษตรกรเป็นอาชีพแรก เพราะพระเจ้ารู้ว่าจะมีมนุษย์เกิดขึ้นอีกมากมาย จะต้องมีอาหารเลี้ยงมนุษย์ ผมเห็นข้าวแตกกอตั้งท้อง หอมมะลิหอมมาก ออกรวงและมีชีวิตช่วงเก็บข้าว ข้าวจึงไม่ใช่แค่สินค้า
ตกลงว่าคุณเป็นนักธุรกิจหรือชาวนา ? นิยมคำว่า พ่อค้าของโลกหมายถึงอะไร สิ่งที่ผมไปค้นในอินเทอร์เน็ต คือ ผู้ให้ความมั่นคง การทำนาสมัยนี้ง่ายมาก ผมให้ลูกน้องไม่กี่คนทำ เพิ่งปลูกข้าวหอมมะลิเสร็จ เมื่อก่อนปลูกข้าวสิบไร่ลำบากมาก เดี๋ยวนี้ปลูกข้าวหมื่นไร่สบายมาก มีเทคโนโลยี การใช้เครื่องจักรไม่ใช่เรื่องผิด แต่ผมไม่ใช่นักธุรกิจ ผมจึงขายข้าวเข้าโรงสีหมด ผมมีแค่ไหนก็ทำแค่นั้น คนไม่ค่อยรู้จักผมหรอก ผมก็อยู่บ้านนั่งคิดงาน เขียนงาน ว่างก็ไปนา
คุณยังมีความคิดที่จะซื้อที่ดินเพิ่มอีกหรือ ตอน นี้ผมกำลังหาเงินซื้อที่ดินอีกพันไร่ตรงข้ามนาผม นายทุนที่ซื้อไว้อยากขาย แต่ผมไม่ใช่นักเก็งกำไรที่ดิน ผมไปเดินดูนาแปลงนั้น (โชว์ภาพจากไอโฟน...ปลาเล็กปลาน้อยลอยน้ำตาย) ผมเห็นแล้วน้ำตาไหล เพราะเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรไปสอนชาวนาว่า เนื้อที่กว้างคูณยาวหนึ่งเมตร ถ้าเจอหนอน แมลง ให้เอายาไปฉีด
คุณเป็นชาวคริสต์ที่มีศรัทธาในพระเจ้า? ผมอยู่ โบสถ์ โบสถ์หล่อหลอมให้ผมรู้จักความรักมากกว่าศาสนา ศาสนาเป็นแค่กฎเกณฑ์ เหนือทุกศาสนาคือความรัก คนไหว้ศาลต่างๆ เพราะเชื่อว่า สิ่งเหล่านั้นศักดิ์สิทธิ์ มีความรักให้เขา
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น